Linux'de Bazı Genel Terimler

[PaLeRmO]

Sıradan dosyalar: Günlük alışılmış işlerimizle ilgili veriler içerir.

Dizinler: Dosyaları diğer dosyalardan ayırarak bir arada tutan klasörler gibi görev yapan ve böylece silsileler yaratabilen dosyalardır.

Bağlantılar: Bir dosya farklı isimlere sahip olabilir ya da farklı dizinlerden ulaşılabilir durumda bulunabilir. Bağlantılar diğer dosyalara bir referans ya da "kısayol" gösterirler.

Aygıtlar: Bunlar bilgisayarın bir aygıtına (ekran, esnek teker (floppy disk), katı teker, CD sürücü, vb.) bağlanan dosyalardır. Öyle ki, bir program aygıtlar üzerinde çalışmak istediğinde bu dosyalar üzerinde çalışır.


Dizinler ve Açıklamaları

dev

Tüm aygıt dosyalarını içerir.

home

Bu tüm kullanıcı hesaplarının tutulduğu dizinidir. Evet, linux birçok kişinin aynı anda aynı makina üzerinde birbirlerini engellemeden çalışabilecekleri bir sığa sunar. (Linux, gerçek bir çok kullanıcılı işletim sistemidir.) adduser [kullanıcıadı] (kullanıcıadı hasan gibi herhangi bir ad olabilir.) buyruğuyla yeni bir kullanıcı alanı yaratılabilir. Kök dizinini yalnızca yönetimle ilgili işler için ayırmanızı ve ve sıradan işler için yeni bir alan açmanızı öneririm çünkü, kök olarak bir anda kazayla tüm dosyaları silebilirsiniz ama düz bir kullanıcı (burada hasan diyebiliriz.) olarak bunu yapmak mümkün değildir.

lost+found

Daha önce birtakım yanlışlıklarla eksikli bir salkım (defective cluster) içinde yitirdiğiniz bir dosyayı geri getirmek için Norton Utilities'i kullanmış olabilirsiniz. Artık sistem çökerse diye endişelenmeyin çünkü, bu olduğunda sistem kendiliğinden geri getirme (recovery) dosyasına başvuracaktır ve eğer geri getirme işleminde kayıp bloğun nereden geldiği saptanamazsa kayıp blok bu dizine yerleştirilecektir. Bu linux'ın neden herhangi bir Microsoft işletim sisteminden daha iyi olduğunun diğer bir yanıtıdır.

root

Bu, sistem yöneticisinin çalışma alanıdır; /home dizininin normal kullanıcıların çalışma alanı olduğu gibi.

var

Sistem iletileri, kullanıcı gönderileri, basım işleri gibi geçici bazı dosyaları içerir.

bin

En önemli sistem komutları bu dizinde bulunur.

dosc

Bu dizinin sizin makinanızda farklı adlandırılmış olması olasıdır. Buradan sisteminizin (eğer varsa) Windows ya da MSDOS bölümüne erişebilirsiniz

mnt

Bir CD'ye erişilmek istendiğinde genellikle mounting denen bir işlemde bu dizin kullanılır. /mnt dizininden CD'nin içeriğine erişebilmek için mount -t iso9660 /dev/cdrom/mnt buyruğunu vermelisiniz. Bu komut sistem biçimlendiriminize bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

sbin

Bu dizin sistem yönetimiyle ilgili olan ve güvenlik nedeniyle düz kullanıcılarca erişilemeyen, yalnızca yönetmen (root) tarafından kullanılabilen, komutları içerir.

boot

Bu, sistem çekirdeği için ayrılmış alandır. Bazı sürümlerde çekirdeğin / dizinine yerleştirilmesi yeğlenmiştir.

etc

Bu dizin sistemin yeniden açılmasından veya pencere sistem biçimlendiriminden sorumlu dosyalar gibi sistem biçimlendirim dosyalarını içerir. (CONFIG.SYS ve AUTOEXEC.BAT'a benzer dosyalar.)

tmp

Bu, programların, içine geçici ya da gereksiz dosyaları atıkları dizindir. Genellikle sistem, yeniden başlatıldığında (reboot) bu dosyaları kendiliğinden siler.


lib

Sistemin temel kitaplıklar dizinidir. Linux, birçok program tarafından ortaklaşa kullanılan kodları kitaplık olarak adlandırılan bir dosya içinde saklayarak bellek artırımı yapan bir sistemdir. Bir kitaplık kullanıldığında yalnızca bir tek kopyası korunur.

proc

Bu, bellekteki programların bir ayna dizinidir ps, top veya kill gibi programların sistemde hangi programların çalıştığını görmemize ve çalışmalarını (eğer asılı kalmışlarsa) durdurmamıza izin vermelerini sağlar. Böylece Windows'ta olduğu gibi sitemi tekrar başlatmaktan ve diğer programlar tarafından yapılmış herşeyi yitirmekten kaçınmış oluruz.

usr

Burada sizin kitaplıklarınız ve kaynaklandırıcınızın yanı sıra uygulama programları bulunacaktır.

Umut Zafer ERSOY Teşekkürler